Alessandro Schiavi, nhà sáng lập và cũng là chuyên gia thiết kế chính của hãng loa Ý Diapason, đã mất trọn một thập kỷ cho việc nghiên cứu, thử nghiệm và hoàn thiện đôi loa đầu bảng Dynamis. Trong vòng 10 năm, Alessandro phải giải bài toán phức tạp mang tên Dynamis, bởi đây không phải là thiết kế bookshelf sở trường và cũng là lần đầu tiên ông thử sức với một đôi loa cột 3 đường tiếng với kết cấu thùng đa diện đặc trưng.
Mục tiêu của Diapason Dynamis là phải đạt được độ phủ dải tần thấp gần đến 25Hz nhưng vẫn giữ nguyên vẹn, thậm chí tối ưu khả năng tái tạo trường âm rộng, độ tự nhiên của hài âm, tương tự những đôi loa nổi tiếng của hãng như Adamates III 25th, Astera…
DỰ ÁN KÉO DÀI CẢ THẬP KỶ
Sản phẩm Prelude đầu tay của Alessandro Schiavi ra đời năm 1987 đã tạo nên chuẩn mực mới để đánh giá độ chính xác về hài âm của một đôi loa hi-end. Sau thành công đó, những mẫu loa huyền thoại tiếp tục được Diapason giới thiệu là Adamantes (1989), Karis (1998) và gần đây nhất là Astera (2009). Chúng được thiết kế dựa trên một triết lý rất riêng, đó là sử dụng thùng loa bằng gỗ tự nhiên nguyên khối, qua các qui trình ủ và xử lý đặc biệt trong nhiều năm, kết hợp với kiểu dáng thùng loa đa diện ngày càng có cấu tạo phức tạp và hoàn thiện hơn.
Trong suốt quá trình cải tiến cũng như tối ưu khả năng trình diễn của dòng loa bookshelf, Alessandro Schiavi và đồng sự của mình là Roberto Pasetti cũng đồng thời thực hiện song song dự án Dynamis suốt 10 năm. Là một trong những chuyên gia thu âm đặc trách các sân khấu live cũng như set-up hệ thống âm thanh cho các buổi hòa nhạc lớn, Alessandro Schiavi có cơ hội làm việc, chia sẻ kiến thức âm học và tái tạo âm thanh với nhiều nhạc sĩ nổi tiếng, đặc biệt là những nghệ nhân chế tác nhạc cụ. Đây chính là những kiến thức nền tảng giúp ông thiết kế được cặp loa đầu bảng Dynamis có khả năng thỏa mãn những yêu cầu nghiêm ngặt nhất. Với Dynamis, dự án loa cột với thết kế thùng đa diện cỡ lớn đầu tiên của Diapason, Alessandro đặt mục tiêu kết hợp được khả năng tái tạo độ động cao, dải bass sâu cùng với điểm mạnh vốn có về mặt âm hình và thể hiện âm sắc tự nhiên của giọng hát, nhạc cụ.
THÙNG LOA ĐA DIỆN 14 MẶT CẮT
Thùng loa đa diện là kỹ thuật rất đặc biệt được Diapason phát triển từ 1989 trên cặp loa huyền thoại Adamantes, đây cũng là một trong những mẫu loa có tuổi thọ dài nhất, được sản xuất liên tục qua nhiều thế hệ và kéo dài cho đến tận ngày nay. Từ nguyên mẫu loa Adamantes đầu tiên chỉ có11 mặt cắt, Diapason liên tục hoàn thiện và cho đến mẫu loa Astera thì kết cấu thùng đa diện đã trở nên rất phức tạp với các mặt được tính toán và chia nhỏ ở cả phía trước và sau với 22 lát cắt bề mặt.
Diapason Dynamis cũng vậy, cặp loa đầu bảng này có thể tích và khối lượng lớn hơn hẳn những mẫu bookshelf truyền thống của hãng, nên cấu trúc đa diện cũng có phần khác biệt. Cao gần 1,3m và nặng tròn 1 tạ, thùng loa Dynamis có 14 mặt cắt. Những mặt phẳng này xuất hiện ở cả phía trước, sau, trên đỉnh và đáy thùng loa. Do thể tích thùng Dynamis lớn nên mỗi mặt cắt cũng có diện tích lớn hơn so với những mẫu loa trước đây của Diapason, gây ấn tượng rất mạnh về kiểu dáng. Góc nhìn ấn tượng nhất của Dynamis là hướng 3/4 nhìn từ mặt hông của loa, Dynamis trông như một khối đá lớn được xẻ rộng xuống phần đáy loa với hiệu ứng nổi khối mạnh mẽ.
Điểm đặc biệt nhất trong thiết kế đa diện của Dynamis chính là phần đáy loa. Nếu như trước đây Diapason thường làm đáy loa phẳng và bố trí ống thoát hơi ở mặt sau thì Dynamis lại có đáy cắt vát một góc 30 độ so với sàn và chứa ống thoát hơi reflex. Kết hợp với phần chân đế đặc biệt, Dynamis giống như một biến thể của cấu trúc down-firing thường thấy ở loa siêu trầm. Tuy nhiên, mặt cắt xéo ở đáy loa sẽ đóng vai trò như một họng kèn giúp tiếng bass được khuếch đại và định hướng đến người nghe, hạn chế hiệu ứng phản xạ ngay cả khi đặt loa ở không gian hẹp, gần tường sau.
Với dòng bookshelf, Diapason luôn chú trọng đến chân loa, chúng thường được chế tạo bằng kim loại và chống rung bằng gỗ ghép sandwich và bộ chân kim hoàn thiện. Với Dynamis, Diapason thiết kế hẳn một chân đế platform chống rung rất dày, toàn bộ khối loa độc lập được kết nối với đế bằng 3 trụ hình tròn được gia công từ inox đặc. Giải pháp cách ly này giúp triệt tiêu rung động ngoại chấn đồng thời cho phép “xả” những rung chấn bên trong loa nhanh và êm nhất.
Do thùng loa Dynamis có kích thước quá lớn nên không thể sử dụng gỗ tự nhiên như các loa Diapason truyền thống. Hãng dùng vật liệu MDF mật độ cao để hạn chế cộng hưởng nội. Để đáp ứng tính chất âm học đặc biệt, Diapason sử dụng thêm một lớp phủ GRP – một loại nhựa được gia cường bằng sợi thủy tinh. Lớp GRP này còn có tác dụng như lớp giáp bảo vệ chống lại tác động của thời tiết và khí hậu, chịu nhiệt và chống ẩm hiệu quả, khắc phục hoàn toàn hiện tượng nứt vỏ thùng loa thường xảy ra ở các vùng nhiệt đới nóng ẩm. Để đảm bảo tính mỹ thuật và mức độ hoàn thiện tinh tế nhất, lớp sơn phủ của Dynamis được thực hiện bởi những nghệ nhân Italy. Những tùy chọn trong bảng màu của Dynamis cũng khá đặc biệt, vì hầu hết các màu đều có pha ánh kim hoặc sơn bóng cao cấp, trong đó phải kể đến bộ 3 màu kim loại đồng, bạc, vàng với hiệu ứng thiếp vàng lá rất độc đáo. Ngoài ra, khách hàng có thể yêu cầu màu sắc cũng như các hiệu ứng sơn theo sở thích riêng.
HỆ THỐNG DRIVER
Diapason vẫn đặt chế tạo driver từ hai nhà cung cấp quen thuộc là SEAS và Scan-Speak. Dải trung của Dynamis sử dụng driver đường kính 180mm, thuộc dòng sản phẩm Excel cao cấp của SEAS. Củ loa mid này có màng giấy được phủ lớp sơn Nextel ở mặt trên giúp tăng độ cứng, giảm rung nhiễu, mặt dưới màng loa cũng được chống rung và cộng hưởng bằng một hợp chất đặc biệt khác. Với thiết kế nam châm lớn và mạnh cùng voice coil CCAW rất nhẹ (dây lõi nhôm phủ đồng mỏng quấn trên ống bằng sợi thủy tinh) màng loa có thể giao động với biên độ lớn mà vẫn đảm bảo độ tuyến tính.
Củ loa tweeter lắp cho Dynamis là loại dome lụa đường kính 29mm cũng được đặt hàng từ Seas. Diapason lần đầu tiên sử dụng driver woofer đường kính lớn đến 300mm, loa bass Dynamis là sản phẩm của Scan-Speak với màng loa bằng nhôm, tuy nhiên khi nhìn thoáng khá giống với màng giấy vì lớp nhôm được phủ anode đen mờ. Mũi dust cap của loa được làm từ sợi thủy tinh độ bền cao chống lão hóa, không thay đổi đặc tính âm học như các loại dust cap PP hoặc PE.
TRẢI NGHIỆM
Hệ thống phối ghép với Diapason Dynamis có cấu hình gồm các thiết bị của Chord Electronics với preamp CPA-5000, poweramp mono SPM-6000 MK II, đầu đọc Red Standard MK III Player. Đối với thiết kế loa full-range việc chạy rà là vô cùng quan trọng giúp các driver mềm, phối hợp tốt hơn và nhất là dải trầm có thể trình diễn tối ưu. Chúng tôi sử dụng đĩa burn-in chuyên dùng để Diapson “hát chay” trong suốt hai tuần liền. Với kinh nghiệm set-up từ những đôi loa Adamantes III và Astera, Dynamis được đặt cách tường sau hơn 75cm, tường bên 40cm. Vốn có ưu điểm độ mở âm hình rất lớn nên chúng tôi chỉ điều chỉnh toe-in cho Dynamis ở góc 25-27 độ.
Dynamis trình diễn track “His Hand” trong album nổi tiếng Breaking Silence (Janis Ian) với một trường âm rộng mở quen thuộc, phần vocal nổi rõ trong không gian trình diễn, đúng phong cách loa đa diện Diapason. Đây là một track có âm bass đẹp nhưng đòi hỏi cả hệ thống loa và khuếch đại phải kiểm soát thật tốt dải trầm và nền. Ngay từ đoạn đầu, Dynamis đã tạo những tiếng drum kick có độ sâu và được đè thấp rất tốt. Đoạn cuối kể từ phút thứ tư cho đến hết là phần khó, nhưng đó lại là vùng đất màu mỡ cho Dynamis khai thác và phô diễn nội lực. Đôi loa thể hiện được tiếng trống có độ nặng, năng lượng đầy nhưng vẫn đảm bảo độ dứt và nhất là không gian tiếng bass có độ bung với phần đuôi nhẹ rất thật. Một điểm đáng chú ý khi Dynamis trình diễn bản His Hand là chi tiết cũng như vị trí tiếng cympal, guitar và vocal của ca sĩ không bị lấn át như hầu hết các hệ thống khác. Ưu điểm này không chỉ dựa vào chất lượng thùng loa mà thiết bị khuếch đại cũng phải có độ tĩnh, kiểm soát hoàn hảo được cả 3 dải.
Album My Live Stories là một trong những bản ghi có chất lượng tốt nhất của Susan Wong. Dù không phải là fan của Susan Wong nhưng tôi vẫn có đủ 3 format của album này là HQCD, SACD và LP. Chúng được thu âm live trong 2 ngày tại phòng thu nổi tiếng Oceanway Studio (Nashiville, Mỹ). “Do That To Me One More Time” được Dynamis trình diễn một cách sống động. Hệ thống thể hiện được độ “tươi”, độ “live” của bản thu, phần bass và nền vững, trong khi vocal và treble được tái tạo chi tiết, sân khấu có chiều sâu. Một điểm mạnh dễ nhận ra ở Dynamis là vocal cũng như các nhạc cụ bộ dây được tái tạo với hài âm rất tự nhiên, độ ngân và rung đẹp. Bên cạnh sở trường tạo soundstage rộng, Diapason Dynamis còn có khả năng mở theo chiều cao, tạo nên một trường âm lớn cho người nghe cảm giác ngồi trước một sân khấu trình diễn thật, đa chiều trong khi đôi loa hoàn toàn biến mất. Chúng tôi trở lại nhạc phẩm Nardis trong album xếp vào hàng “đĩa thuốc” Cafe Blue – Patricia Barber. Mỗi khi trải nghiệm một bộ dàn có nhạc tính cao, chúng tôi luôn muốn nghe lại bản Nardis. Từ vocal cho đến nền âm cũng như độ chi tiết ở các dải đều được Dynamis thể hiện rất tròn và tạo nên hiệu ứng 3D của sân khấu âm thanh. Đến đoạn cao trào, cả nhịp trống, contrabass và piano đều được đẩy lên tốc độ rất cao, Dynamis vẫn giữ được nền bass thấp tốt, tuy nhiên ở một vài điểm đôi loa này không bắt kịp độ động của bản thu. So với nhiều kết cấu loa 3 driver khác thì Dynamis vẫn là một trong những đôi loa đáp ứng tốt nhất tốc độ của bản thu Nardis.
Dynamis – bộ loa cột với thiết kế thùng đa diện cỡ lớn đầu tiên của Diapason, với thời gian nghiên cứu và phát triển gần một thập kỷ, đã có màn trình diễn thuyết phục. Khi trải nghiệm đôi loa đa diện này, ấn tượng đọng lại là khả năng kết hợp hài hoà giữa nền vững, bass sâu, sân khấu âm thanh rộng mở cũng như sự linh hoạt và chi tiết của các dải. Có thể những bản thu đòi hỏi độ động cao vẫn gây khó dễ cho Dynamis, nhưng cặp loa đầu bảng của Diapason vẫn xứng đáng là tham chiếu cho nhóm loa cùng tầm giá.
Thông số kỹ thuật
Dải tần 24-20.000Hz (+/-3dB)
Trở kháng 4 ohm
Độ động 89dB
Driver Tweeter: 29mm
Mid: 180mm
Woofer: 300mm
Tần số cắt crossover 150Hz, 1.500Hz
Kích thước 450 x 685 x 1275mm
Trọng lượng 100kg
Nguồn tham khảo: Tạp chí Nghe Nhìn Việt Nam – Tháng 11/2015 // http://www.nguyenaudio.com/vn/chuyen-de-audio/trai-nghiem-san-pham/diapason-dynamis-cu-but-pha-ban-linh-cua-alessandro-schiavi.html